Το παιδί πρώτη μέρα στο σχολείο, χρήσιμες συμβουλές για γονείς

Οι μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής αποτελούν σημαντικό πυρήνα στρεσογόνων συναισθημάτων. Η έναρξη της σχολικής περιόδου αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στρεσογόνους παράγοντες για τα παιδιά αλλά και για τους γονείς. Δυστυχώς, πολλές οικογένειες δεν αντιλαμβάνονται το πόσο σημαντικό είναι το συγκεκριμένο στάδιο για τη μετέπειτα ζωή του παιδιού τους και τη σημασία που έχει στη μετάβαση της ενήλικης ζωής αργότερα, με αποτέλεσμα να μην προετοιμάζονται επαρκώς γι’ αυτό. Συνήθη συμπτώματα λόγω του άγχους που βιώνουν τα παιδιά με την έναρξη της σχολικής χρονιάς αποτελούν οι διαταραχές στον ύπνο, η δυσκολία προσαρμογής, η περιορισμένη ακαδημαϊκή επιτυχία και η εμφάνιση ακόμη περισσότερου άγχους.
Μερικές χρήσιμες συμβουλές που θα αποβούν ευεργετικές και ανακουφιστικές όχι μόνο για το παιδί αλλά και για τους γονείς έτσι ώστε να διαχειριστούν την πρώτη ημέρα του σχολείου είναι:

– Δοκιμές του σχολικού ωραρίου πριν από την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
Οι άνθρωποι νιώθουμε καλύτερα όταν μπορούμε να έχουμε την αίσθηση και τη δυνατότητα της πρόβλεψης. Όταν λοιπόν αισθανόμαστε να χάνουμε αυτή τη δυνατότητα τότε αισθανόμαστε αυτόματα ανήσυχοι και αβέβαιοι. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το παιδί που ξεκινάει ένα νέο πρόγραμμα που δεν αναγνωρίζει, γεγονός που το κάνει να αβέβαιο και ανήσυχο. Μπορείτε λοιπόν να βοηθήσετε το παιδί σας ξεκινώντας να την εφαρμογή του νέου προγράμματος λίγες μέρες πριν αρχίσει το σχολείο. Συγκεκριμένα, ξυπνήστε το παιδί σας την κανονική ώρα που θα το ξυπνούσατε για να πάει στο σχολείο, ακολουθώντας την ίδια τακτική και στο μεσημεριανό του γεύμα.

– Προετοιμάστε ψυχολογικά τον εαυτό σας- όχι μόνο το παιδί σας- και όταν έρθει η μέρα δείξτε όσο πιο χαλαροί και αισιόδοξοι μπορείτε.
Ένας τρόπος να το κάνετε αυτό είναι να μιλήσετε στο παιδί σας για τις δικές σας εμπειρίες στο σχολείο επιλέγοντας τις πιο ευχάριστες. Αυτό θα αποτελέσει θετική ενίσχυση και για εσάς καθώς θα αντιληφθείτε ότι δεν υπάρχουν τόσο σημαντικοί λόγοι να φοβάστε αλλά και το παιδί σας θα δημιουργήσει θετικές εικόνες και προσμονές για το σχολείο.

– Δείξτε κατανόηση
Οι γονείς των εφήβων και ιδιαίτερα εκείνων που εισέρχονται στο γυμνάσιο μπορεί να παρατηρήσουν κάποιες αλλαγές στον τρόπο συμπεριφοράς των παιδιών τους καθώς προσπαθούν να προσαρμοστούν και να ταιριάξουν με τους μεγαλύτερους σε ηλικία μαθητές. Είναι σημαντικό να επικοινωνείτε συχνά με τα παιδιά σας μιλώντας για τις αξίες τους και την προσωπικότητά τους.
Η εφηβεία είναι μια περίοδος της ζωή του παιδιού όπου προσπαθεί να καταλάβει ποιο πραγματικά είναι χωρίς τους γονείς του. Είναι καλό λοιπόν να αφήνουμε σε ένα βαθμό τα παιδιά ελεύθερα να αναζητούν το εαυτό τους. Σε περίπτωση όμως που δούμε το παιδί να αλλάζει πέρα από το τυπικό της προσωπικότητας του, τότε οι γονείς θα πρέπει να διερευνήσουν τη συμπεριφορά του περαιτέρω.
Παιδιά των οποίων οι γονείς ενθαρρύνουν την εξερεύνηση, φροντίζουν να εξηγούν αυτά που κάνουν, ακούνε τα παιδιά και προσαρμόζουν τις δυσκολίες του περιβάλλοντός στις ικανότητες και στα ενδιαφέροντά του, έχουν συνήθως μεγαλύτερη ακαδημαϊκή επιτυχία.
Μην ξεχνάτε ότι το παιδί προσπαθεί να ενταχθεί και να βρει την θέση του σ’ αυτή την καινούργια, μικρή κοινωνία. Δείξτε κατανόηση στις οποίες αλλαγές της συμπεριφοράς του. Εξάλλου, το πιο πιθανόν είναι να είναι προσωρινές.

– Βεβαιωθείτε ότι κοιμάται καλά το βράδυ
Δεν είναι μόνο ότι ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στο να νιώθουμε ξεκούραστοι, αλλά και το ότι αποτρέπει το άγχος σε μεγάλο βαθμό. Με τον ύπνο το παιδί δεν παίρνει δύναμη απλά για την επόμενη μέρα, αλλά ταυτόχρονα μειώνει τις πιθανότητες αγχογόνων συναισθημάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές είναι δύσκολο να κοιμηθεί το παιδί πριν από ένα μεγάλο γεγονός όπως είναι η πρώτη μέρα στο σχολείο! Βοηθήστε το παιδί να χαλαρώσει ακούγοντας μαζί του μουσική ή διαβάζοντας κάποιο βιβλίο περίπου μισή ώρα πριν το πάει στο κρεβάτι του.

– Ετοιμάστε την σχολική τσάντα από το προηγούμενο βράδυ
Το πρώτο πρωί όταν το σχολείο ξεκινά είναι πάντα αγχωτικό. Ο καθένας στο σπίτι μπορεί να βιάζεται και να κάνει προετοιμασίες την τελευταία στιγμή για πράγματα που χρειάζονται. Για ένα παιδί λοιπόν που είναι ήδη αγχωμένο και ανήσυχο για το τι πρόκειται να αντιμετωπίσει, το τελευταίο πράγμα που θέλει να σκεφτεί είναι αν ξέχασε τα μολύβια του, τα απαραίτητα βιβλία του ή τα τετράδιά του. Η προετοιμασία της τσάντας του από το βράδυ θα το κάνει να νιώθει ασφαλή και σίγουρο ότι δεν έχει ξεχάσει κάτι πράγμα που θα του δώσει την άνεση να ασχοληθεί με άλλα πράγματα όπως το που ακριβώς βρίσκεται η τάξη του.

– Ετοιμάστε τα ρούχα της επόμενης μέρας
Βρείτε μαζί με το παιδί σας το κατάλληλο σύνολο και βγάλτε το από την ντουλάπα, για να περιορίσετε το πρωινό άγχος.

– Θέστε κανόνες διαβάσματος
Εξηγήστε στο παιδί σας ότι πρόκειται να έχει λίγη δουλειά και για το σπίτι και συζητήστε ποια ώρα της ημέρας και ποιο μέρος του σπιτιού θα είναι τα πιο κατάλληλα για να την κάνει.

– Προσέξτε το φαγητό
Αποφύγετε να δώσετε στο παιδί σας συσκευασίες φαγητού που δεν μπορεί να ανοίξει μόνο του ή να του βάλετε φαγητά που δεν έχει ξαναδοκιμάσει για κολατσιό. Πιθανόν να βρεθεί σε δύσκολή θέση και να συνδέσει το ξεκίνημα του σχολείου με αρνητικές εμπειρίες.

– Επιστροφή στο σπίτι
Είναι πολύ σημαντικό να μάθετε στο παιδί να μπορεί να βρει το δρόμο για το σπίτι. Το να βρει το δρόμο του και να γυρίσει με ασφάλεια στο σπίτι απαιτεί διάφορες γνωστικές δεξιότητες. Πρέπει να μάθει να προσέχει που πηγαίνει και να αποφεύγει κινδύνους, όπως τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Είναι καλό να του μάθετε αναγνωριστικά σημάδια στο δρόμο τα οποία θα αναγνωρίζει και από διαφορετική οπτική γωνία όταν επιστρέφει.

– Βρείτε μια λέξη «κλειδί»
Καθώς οι κίνδυνοι που διατρέχουν τα παιδιά καθημερινά αυξάνονται όλο και περισσότερο είναι σημαντικό να μάθουν τα παιδιά ποιους πρέπει να εμπιστεύονται. Μάθετε στα παιδιά σας ότι μπορούν να γυρίζουν στο σχολείο μόνο μαζί σας ή με το σχολικό λεωφορείο. Σε περιπτώσεις που δεν μπορέσετε να πάτε εσείς στο σχολείο με τη λήξη της σχολικής ημέρας αποκτήστε μία λέξη «κλειδί» που θα έχετε σαν κώδικα εσωτερικής επικοινωνίας με το παιδί σας και θα τη γνωρίζετε μόνο εσείς και το παιδί σας! Εξηγήστε του ότι μόνο και μόνο τότε, όταν δηλαδή το άτομο, εφόσον δεν το γνωρίζει, που πάει να το πάρει από το σχολείο του πει τη λέξη «κλειδί» (π.χ. πεταλούδα) θα ακολουθήσει αυτόν που θα του πει να πάει μαζί του, ενώ παράλληλα φροντίστε να έχετε επικοινωνήσει με το δάσκαλο του παιδιού σας για την αλλαγή αυτή.

– Σχολικός Εκφοβισμός
Οι καλοκαιρινές διακοπές αποτελούν μια μορφή «παράτασης» για τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού. Ερευνητικά αποτελέσματα δείχνουν ότι ο σχολικός εκφοβισμός μειώνεται όταν το σχολικό ενήλικο περιβάλλον ανταποκρίνεται στα γεγονότα. Οι γονείς πρέπει να ωθούν τα παιδιά τους να βρίσκουν μεγαλύτερες σε ηλικία παιδιά τα οποία μπορούν να τους προστατέψουν και να τους βοηθήσουν συμπεριλαμβανομένων βέβαια των δασκάλων, των συμβούλων, του επιστάτη του σχολείου ή και οποιαδήποτε άλλα μέλη.
Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός ασκείται συνήθως όταν το παιδί βρίσκεται στο σπίτι. Το καλύτερο λοιπόν που έχουν να κάνουν οι γονείς είναι να πουν στο παιδί τους να τους αναφέρει αν δεχτεί κάποιο μήνυμα στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο ή στο Facebook το οποίο το κάνει να νιώθει άβολα.

Κυριακή Λέντζιου
Κλινική Ψυχολόγος,  MSc